Մանդարին վրացական

Մանդարինը (latin Citrus reticulāta.) - սապատազգիների(Rutaceae) ընտանիքի ,Citrus ցեղի փոքր մշտադալար բույս է։«Մանդարին» բառը (պորտուգալ.` mandarim) նշանակում է «չինացի պաշտոնյան»:

Մանդարինը առավել աճեցված ցիտրուսային միրգ է Չինաստանում, Արեւադարձային Ասիայում, Հնդկաստանում, Կորեայում, Ճապոնիայում, Միջերկրածովյան երկրներում և ԱՄՆ-ում: Ճապոնական մանդարինը, որը կոչվում է unshiu, աճում է Վրաստանում, որը հանդիսանում էվմանդարինի հիմնական արտահանողն է Հայաստանին, Ուկրաինային, Ռուսաստանին, Բելառուսին, Ղազախստանին: 

Մանդարինի պտուղները փոքր են (4-ից 8 սմ): Նրանց գույնը նարնջագույն, նարնջագույն-դեղին, նարնջագույն-կարմիր: Լինում են գնդաձև կամ շեղված: Բարակ կեղևը հեշտությամբանջատվում է միջուկից: Դա մանդարինի կարևոր առավելությունն է այլ ցիտրուսների նկատմամբ , որոնք դժվար են մաքրվում: Միջուկը (endocarp)  բաժանված է հատվածների, որոնք, իր հերթին, կազմում են մեծ թվով երկարաձիգ բջիջներ: Մրգերը կարող են լինել առանց կորիզի կամ պարունակել քիչ քանակությամբ սերմեր: 

 Մանդարինի պտուղները քաղցր են: Նրանց կարելի է ուտել թարմ վիճակում կամ քամել հյութ պատրաստելու նպատակով: Կարելի է նաև չորացնել: Թարմ մրգերը օգտագործվում են աղցանների, աղանդերի և հիմնական ուտեստների պատրաստման ժամանակ: Կեղևը կարելի է օգտագործվել որպես համեմունք ուտեստների, թխծքների, խմիչքների կամ քաղցրավենիքների համար:

Պտուղները պարունակում են մեծ քանակությամբ շաքար(10.5%), 85% ջուր, վիտամին C, B1, B2, պրովիտամին A, ազատ օրգանական թթուներ, լեկտիններ և հանքային աղեր: Մանդարիններում վիտամին C. լավ պահպանվում է նույնիսկ երկարատեւ պահեստավորման ընթացքում: Քանի որ մանդարինները հասունանում են նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին, հյուսիսային կիսագնդում ձմռանը նրանք կարող են հանդիսանալ վիտամինների աղբյուր:

Չինաստանի Նոր տարվա ժամանակ մանդարինները համարվում են առատության և հաջողության ավանդական խորհրդանիշներ: Նրանք հաճախ օգտագործվում են, որպես զարդեր կամ նվերներ ընկերների, հարազատների և գործընկերների համար: